کد مطلب:243805 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:121
مناظره حضرت راجع به ابوبکر و عمر
[89] 6 - طبرسی گفته است
روایت شده كه مأمون، بعد از اینكه دخترش ام الفضل را به همسری امام جواد علیه السلام درآورد، در مجلسی بود كه امام جواد علیه السلام ویحیی بن اكثم و گروه دیگری، حضور داشتند؛ یحیی بن اكثم به امام جواد علیه السلام عرض كرد: ای فرزند رسول خدا! چه می فرمائید راجع به خبری كه می گوید: جبرئیل بر رسول خدا نازل شد و عرض كرد: ای محمد! خدای متعال سلامت می رساند و می فرماید: از ابوبكر بپرس كه آیا از من راضی است؟ من البته از او راضی و خوشنودم؟!
امام جواد علیه السلام فرمود: فضل ابو بكر را انكار نمی كنم؛ اما لازم است شنونده ی این خبر، آن را با آنچه رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم در حجه الوداع فرمود: مقایسه كند؛ آن حضرت در آنجا فرمود: دروغ گویان بر من، زیاد شده اند و بعد از من بیشتر هم خواهند شد؛ آگاه باشید كه هر كس دروغی را به من نسبت دهد، جایگاه وی از آتش پر می شود؛ پس هر گاه سخنی از من به شما رسید، آن را با كتاب خدا (قرآن كریم) و سنت و روش من، مقایسه كنید؛ هر گاه با آن دو موافق بود، آن را كار بندید و اگر مخالف كتاب خدا و سنت من بود، رها كنید. این خبر، موافق كتاب خدا نیست، خدای متعال می فرماید: (و لقد خلقنا الانسان و نعلم ما توسوس به نفسه و نحن أقرب الیه من حبل الورید) [1] ما انسان را آفریدیم و وسوسه های نفس او را می دانیم و ما به او، از شاهرگ گردن نزدیك تریم.» اینكه رضا و سخط ابوبكر بر خدای متعال پنهان است، تا جایی كه از راز درون او پرس و جو می كند، عقلا محال است.
سپس یحیی بن اكثم گفت: همچنین روایت شده كه مثل ابوبكر و عمر در زمین، مثل جبرئیل و میكائیل در آسمان است و امام جواد علیه السلام پاسخ داد: این خبر نیز جای تأمل و بررسی دارد؛ چه اینكه جبرئیل و میكائیل، دو فرشته مقرب درگاه خدای متعال هستند؛ هرگز نافرمانی خدا نكرده اند و هرگز به اندازه ی چشم بر هم زدنی از اطاعت و فرمانبرداری خدای متعال جدا نشده اند، در حالیكه ابوبكر و عمر، به خدای متعال شرك ورزیدند؛ هر چند بعد از آن مسلمان
[ صفحه 90]
شدند، ولی بیشتر روزگار خود را در شرك سپری كرده اند؛ بنابراین همسانی ابوبكر و عمر با جبرئیل و میكائیل از محالات است.
یحیی گفت: و نیز روایت شده كه آن دو نفر: سرور پیران اهل بهشتند؛ نظر شما چیست؟ امام جواد علیه السلام فرمود: این خبر نیز محال است؛ زیرا همگی اهل بهشت، جوانند و پیری در میان آنها نیست؛ این خبر از مجعولات بنی امیه است كه با فرمایش رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم درباره ی امام حسن و امام حسین علیهما السلام كه آن دو، سید جوانان اهل بهشتند، در تقابل و تضاد قرار می گیرد.
یحیی گفت: همچنین روایت شده كه عمر بن خطاب چراغ بهشتیان است.
امام جواد علیه السلام فرمود: این نیز محال است؛ چه اینكه فرشتگان مقرب درگاه الهی، آدم و محمد صلی الله علیه و اله و سلم بلكه همه ی پیامبران و رسولان در بهشتند آیا بهشت با نور ایشان روشن نمی گردد تا با نور عمر روشن شود؟!
یحیی بن اكثم گفت: و نیز روایت شده كه «سكینه» (آرامش یا صندوق عهد) با زبان عمر سخن می گوید.
امام جواد علیه السلام فرمود منكر فضل عمر نیستم؛ ولی ابوبكر برتر از عمر بوده و او بر فراز منبر گفت: همانا مرا شیطانی است كه فریبم می دهد؛ لذا هر گاه كج شدم، استوارم سازید.
یحیی گفت: روایت شده كه پیامبر اكرم فرمود: اگر من به رسالت مبعوث نمی شدم، عمر مبعوث می گشت.
امام جواد علیه السلام فرمود: كتاب خدا (قرآن) راستگوتر از این حدیث است كه می فرماید: (و اذا اخذنا من النبیین میثاقهم و منك و من نوح) [2] «به خاطر آور» هنگامی را كه از پیامبران، پیمان گرفتیم و (هم چنین) از تو و نوح و...» بی گمان خدای متعال كه پیمان پیامبران را از قبل گرفته بوده است، چگونه ممكن است آن را تغییر دهد؟! (علاوه بر این) تمام پیامبران چنان بوده اند كه به اندازه ی یك چشم بر هم زدن، به خدای متعال شرك نورزیده اند؟ چگونه ممكن است مشركی كه بیشتر عمر خود را در شرك سپری كرده، به پیامبری بر انگیخته شود؟! (مزید بر اینها) رسول خدا فرمود: به پیامبری رسیدم، در حالیكه آدم هنوز میان روح و جسد بود
[ صفحه 91]
(شمایل كامل انسانی پیدا نكرده بود).
یحیی بن اكثم گفت: همچنین روایت شده كه پیامبر اكرم فرمود: وحی از من هیچگاه قطع نشد، جز اینكه گمان كردم به آل خطاب (عمر) نازل شده است!
امام جواد علیه السلام فرمود: این نیز محال است، زیرا روانیست، پیامبر اكرم در نبوت خود، تردید كند، خدای متعال می فرماید: (الله یصطفی من الملائكة رسلا و من الناس) [3] «خداوند از فرشتگان، رسولانی بر می گزیند و هم چنین از مردم... پس چگونه ممكن است خدای متعال نبوت را از برگزیده ی خود، به مشركی منتقل نماید؟!
یحیی گفت: روایت شده كه پیامبر اكرم فرمود: اگر عذاب فرود آید، احدی جز عمر نجات پیدا نمی كند! امام جواد علیه السلام فرمود: این هم محال است، چه اینكه خدای متعال می فرماید: (و ما كان الله لیعذبهم و أنت فیهم و ما كان الله معذبهم و هم یستغفرون) [4] «ای پیامبر!) تا زمانی تو در میان آنها هستی، خداوند آنها را مجازات نخواهد كرد و (نیز) تا استغفار می كنند، خدا عذابشان نمی كند.» خدای متعال بدینگونه خبر داده است كه تا وقتی رسول خدا در میان مردم است و تا زمانی كه اهل ایمان استغفار كنند، هیچكس را مجازات نخواهد نمود. [5] .
[ صفحه 92]
روایت شده كه مأمون، بعد از اینكه دخترش ام الفضل را به همسری امام جواد علیه السلام درآورد، در مجلسی بود كه امام جواد علیه السلام ویحیی بن اكثم و گروه دیگری، حضور داشتند؛ یحیی بن اكثم به امام جواد علیه السلام عرض كرد: ای فرزند رسول خدا! چه می فرمائید راجع به خبری كه می گوید: جبرئیل بر رسول خدا نازل شد و عرض كرد: ای محمد! خدای متعال سلامت می رساند و می فرماید: از ابوبكر بپرس كه آیا از من راضی است؟ من البته از او راضی و خوشنودم؟!
امام جواد علیه السلام فرمود: فضل ابو بكر را انكار نمی كنم؛ اما لازم است شنونده ی این خبر، آن را با آنچه رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم در حجه الوداع فرمود: مقایسه كند؛ آن حضرت در آنجا فرمود: دروغ گویان بر من، زیاد شده اند و بعد از من بیشتر هم خواهند شد؛ آگاه باشید كه هر كس دروغی را به من نسبت دهد، جایگاه وی از آتش پر می شود؛ پس هر گاه سخنی از من به شما رسید، آن را با كتاب خدا (قرآن كریم) و سنت و روش من، مقایسه كنید؛ هر گاه با آن دو موافق بود، آن را كار بندید و اگر مخالف كتاب خدا و سنت من بود، رها كنید. این خبر، موافق كتاب خدا نیست، خدای متعال می فرماید: (و لقد خلقنا الانسان و نعلم ما توسوس به نفسه و نحن أقرب الیه من حبل الورید) [1] ما انسان را آفریدیم و وسوسه های نفس او را می دانیم و ما به او، از شاهرگ گردن نزدیك تریم.» اینكه رضا و سخط ابوبكر بر خدای متعال پنهان است، تا جایی كه از راز درون او پرس و جو می كند، عقلا محال است.
سپس یحیی بن اكثم گفت: همچنین روایت شده كه مثل ابوبكر و عمر در زمین، مثل جبرئیل و میكائیل در آسمان است و امام جواد علیه السلام پاسخ داد: این خبر نیز جای تأمل و بررسی دارد؛ چه اینكه جبرئیل و میكائیل، دو فرشته مقرب درگاه خدای متعال هستند؛ هرگز نافرمانی خدا نكرده اند و هرگز به اندازه ی چشم بر هم زدنی از اطاعت و فرمانبرداری خدای متعال جدا نشده اند، در حالیكه ابوبكر و عمر، به خدای متعال شرك ورزیدند؛ هر چند بعد از آن مسلمان
[ صفحه 90]
شدند، ولی بیشتر روزگار خود را در شرك سپری كرده اند؛ بنابراین همسانی ابوبكر و عمر با جبرئیل و میكائیل از محالات است.
یحیی گفت: و نیز روایت شده كه آن دو نفر: سرور پیران اهل بهشتند؛ نظر شما چیست؟ امام جواد علیه السلام فرمود: این خبر نیز محال است؛ زیرا همگی اهل بهشت، جوانند و پیری در میان آنها نیست؛ این خبر از مجعولات بنی امیه است كه با فرمایش رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم درباره ی امام حسن و امام حسین علیهما السلام كه آن دو، سید جوانان اهل بهشتند، در تقابل و تضاد قرار می گیرد.
یحیی گفت: همچنین روایت شده كه عمر بن خطاب چراغ بهشتیان است.
امام جواد علیه السلام فرمود: این نیز محال است؛ چه اینكه فرشتگان مقرب درگاه الهی، آدم و محمد صلی الله علیه و اله و سلم بلكه همه ی پیامبران و رسولان در بهشتند آیا بهشت با نور ایشان روشن نمی گردد تا با نور عمر روشن شود؟!
یحیی بن اكثم گفت: و نیز روایت شده كه «سكینه» (آرامش یا صندوق عهد) با زبان عمر سخن می گوید.
امام جواد علیه السلام فرمود منكر فضل عمر نیستم؛ ولی ابوبكر برتر از عمر بوده و او بر فراز منبر گفت: همانا مرا شیطانی است كه فریبم می دهد؛ لذا هر گاه كج شدم، استوارم سازید.
یحیی گفت: روایت شده كه پیامبر اكرم فرمود: اگر من به رسالت مبعوث نمی شدم، عمر مبعوث می گشت.
امام جواد علیه السلام فرمود: كتاب خدا (قرآن) راستگوتر از این حدیث است كه می فرماید: (و اذا اخذنا من النبیین میثاقهم و منك و من نوح) [2] «به خاطر آور» هنگامی را كه از پیامبران، پیمان گرفتیم و (هم چنین) از تو و نوح و...» بی گمان خدای متعال كه پیمان پیامبران را از قبل گرفته بوده است، چگونه ممكن است آن را تغییر دهد؟! (علاوه بر این) تمام پیامبران چنان بوده اند كه به اندازه ی یك چشم بر هم زدن، به خدای متعال شرك نورزیده اند؟ چگونه ممكن است مشركی كه بیشتر عمر خود را در شرك سپری كرده، به پیامبری بر انگیخته شود؟! (مزید بر اینها) رسول خدا فرمود: به پیامبری رسیدم، در حالیكه آدم هنوز میان روح و جسد بود
[ صفحه 91]
(شمایل كامل انسانی پیدا نكرده بود).
یحیی بن اكثم گفت: همچنین روایت شده كه پیامبر اكرم فرمود: وحی از من هیچگاه قطع نشد، جز اینكه گمان كردم به آل خطاب (عمر) نازل شده است!
امام جواد علیه السلام فرمود: این نیز محال است، زیرا روانیست، پیامبر اكرم در نبوت خود، تردید كند، خدای متعال می فرماید: (الله یصطفی من الملائكة رسلا و من الناس) [3] «خداوند از فرشتگان، رسولانی بر می گزیند و هم چنین از مردم... پس چگونه ممكن است خدای متعال نبوت را از برگزیده ی خود، به مشركی منتقل نماید؟!
یحیی گفت: روایت شده كه پیامبر اكرم فرمود: اگر عذاب فرود آید، احدی جز عمر نجات پیدا نمی كند! امام جواد علیه السلام فرمود: این هم محال است، چه اینكه خدای متعال می فرماید: (و ما كان الله لیعذبهم و أنت فیهم و ما كان الله معذبهم و هم یستغفرون) [4] «ای پیامبر!) تا زمانی تو در میان آنها هستی، خداوند آنها را مجازات نخواهد كرد و (نیز) تا استغفار می كنند، خدا عذابشان نمی كند.» خدای متعال بدینگونه خبر داده است كه تا وقتی رسول خدا در میان مردم است و تا زمانی كه اهل ایمان استغفار كنند، هیچكس را مجازات نخواهد نمود. [5] .
[ صفحه 92]
[1] ق: 50 \ 16.
[2] احزاب: 33 \ 7.
[3] حج: 22، 75.
[4] انفال: 8 \ 33.
[5] الاحتجاج 2: 477 ح 323.